30 Ağustos Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın ertesi günü, 31 Ağustos 1922 Perşembe gününün gazeteleri neler yazdı? Yerli ve yabancı basından başlıklar ve özetler:
TEVHİDİEFKÂR’da boydan boya manşet: Yunanlılar Eskişehir’i tahliye ettiler. Düşmanın, cephesinin kilidi olan Afyonkarahisarı’nın zaptı üzerine bütün cepheleri sarsıldı. Dumlupınar da ordumuz tarafından işgal edilmiştir. Düşman Afyonkarahisarı Meydan Muharebesinde yedi bin zayiat verdi. Ordumuz bütün cephe üzerinden taarruza geçerek düşmanı takibe başlamıştır. *Kocaeli Grubumuz Bilecik’i zapt etti. *Mezalim tahkikatı reddedildi. *Askerî mütalaa: Afyonkarahisarı zaferi çok mühimdir.
İLERİ: Mazlum milletlerimizi ve bilumum Müslümanlarla hakperest insanları büyük müjdelerle şadan eyleyen resmî tebliğimiz geldi. Ordumuz düşmanın kuvayı külliyesini evvela 60 km.lik bir cephe üzerinde bozdu. Yunanlıların zayiatı azim. Üsera, ganimet pek boldur. *Düşman 15 km. geri çekildi. *Ali Peyam Efendi (Ali Kemal), evvelce ne diyordu, şimdi ne diyor?
BABALIK (Konya): Mustafa Kemal Paşa’nın Meclis’e zafer müjdesi. *İzmir muhtariyetinin iç yüzü nedir? *Yunanlılar Asyayı sugra (Küçük Asya) muhtariyetini Balıkesir’de nasıl ilan ettiler?
HÂKİMİYETİ MİLLİYE: Kıtalarımız Dumlupınar’ın şark ve şimaline ricat etmek isteyen düşmanı muharebeye mecbur ederek müthiş bir darbe vurmuştur. Elde edilen top ve ganimetler fevkalade mühimdir. *Afyon halkı şükran secdesinde. *Başyazı: İslam’ın ihyası: Bundan sonra tarihçiler üç büyük olaylı yan yana anacaklar: Uhud Savaşı, Peygamberimizin ölümü, Anadolu’daki bugünkü savaş. *İlk gazilerimiz Konya’da.
ANADOLU'DA YENİGÜN: Kütahya önünde bir savaş bekleniyor. Düşman kaçamayacak. *Nebizade Hamdi: Mısakı Milli’den fazlasını istemeliyiz. *İlk Tokat. *Afgan Elçilik Kurulu ile Bakü’den Kâbil’e. Sınırda ve Herat’ta eşsiz karşılama töreni. *Anadolu’da zafer şenlikleri.
ÖĞÜT: Yunan ordusunu Anadolu’da ölüm bekliyor. Dumlupınar’da davayı kaybettiler.
YENİ ADANA: Düşman perişan kaçıyor. *Ordumuzun müthiş savletleri.
PEYAMI SABAH’ta, heyecansız başlıklarla 27 ve 28 Ağustos tarihi resmi tebliğler. *Afyon batısında büyük bir muharebe başladı. *Ali Kemal: Kuvayı Milliye Afyon’dan sonra Eskişehir, Kütahya, Bursa vesaireyi kurtarsa da silahla zafere ulaşılamayacağı görüşümüzü değiştirmeyiz. Avrupa’nın nâzım ve hâkimi devletlerine karşı Anadolu’da Türk hâkimiyetini devam ettirmek, eski zamanda olduğu gibi kılıçla, kuvvetle mi olur?
VAKİT’te süslü çerçeve içinde manşet: Yunanlılar şimendifer hattı boyunca ricat etmektedir. Son haberlere nazaran Eskişehir de kahraman ordumuz tarafından işgal edilmiştir. *Askerî mütalaa: Afyonkarahisar muzafferiyeti. *Yunanlıların Tekirdağ’dan Mudanya’ya asker nakli. *Atina’da galeyan baş gösterdi.
İKDAM’da başlıklar büyüyor: Resmî tebliğimize nazaran Afyonkarahisar’ı istirdat ettikten sonra merkez ve sağ cenahta harekâtımız muvaffakiyetle inkişaf etmektedir. Bundan Eskişehir’in de alındığını tahmin ediyoruz. Esirler ve ganimet çoktur. *Yunanlılar arasında telaş başlamıştır. *Taarruzumuzun Avrupa’daki akisleri. *Askerî mütalaa, harita. *Yakup Kadri, dokuz ay önce “İzmir’de görüşeceğiz” diyen İsmet Paşa’ya sesleniyor: Vuslat saatini bekleyen bir sevdalı gibiyiz. Söyleyin vuslat ne zaman?
AYDEDE mizah dergisi: Zafer temin edilince Peyamı Sabah’ın alacağı tavır. Mustafa Kemal Paşa bir duvarın üstünde gururla yükselmiş, yerden Ali Kemal yalvarıyor: Mesti nazım kim büyüttü böyle bîperva seni?
GÜLERYÜZ mizah dergisi: Minla (Cemil Molla) Beyimizi kızdırmışız. *Celali: İlk Yumruk: İzmirimin cephesinde ilk silahı patlattı. *Münci (Ali Kemal)’den Kral Konstantin’e: Haşmetmeap, hasretinle günden güne sararıp soldum. Bizi sakın yalnız bırakma. Perişan oldum. Beni bu diyardan kurtar. *Fırkası olan Hürriyet ve İtilaf hapı yuttuğu için kara kara düşünen Rum.
İngiltere’de derin bir tesir yapmıştır. Düşmanlığa tekrar başlaması, İngiltere’nin Irak ve Filistin’de düştüğü yeni zorluklarla aynı zamanda oluyor. Türklerin millî topraklarını kurtarmaya hakları vardır. Fransa barışma için bütün gayretlerini sarf etti.
MATIN (Fransız): Yunanlılar 70 km. çekildiler.
WESTMINSTER GAZETE (İngiltere): Lloyd George artık anlaşılmıştır ki Almanlara karşı gösterdiği dirayeti Türklere karşı gösterememiştir.
MORNING POST (İngiltere): L. George Yunanistan’ı felakete sürükledi. İngiltere, Venedik Konferansı ile boğmak istediği Türklerden kesin cevabı aldı.
DAILY NEWS (İngiltere): Türkler Sevr Anlaşması’nın kaldırılması için çareyi kendileri buldular. Bize şimdi sadece düşünmek düşer.
THE NEW YORK TİMES (ABD): Avrupa uygarlığının beşiği olan Ege bölgesi, bir kez daha Asyalıların eline geçerse, bu cinayetin başlıca sorumluları İtalya ve Fransa olacaktır.
DAILY EXPRESS’te (İngiltere): General Townshend’in Türk ordusunda maneviyatın ve donanımın fevkalade olduğunu anlatan demeci.
(Toplu kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü, C. IV, 1996, Türk Tarih Kurumu, s. 616-617) (Ankara, 31 Ağustos 2019)
