Tekrara düşmemek için geçen yıllarda yaptığımı gibi Dünya Kadınlar Gününde bir yazı paylaşmak yerine, bu yıl 8 Mart vesilesiyle Kurtuluş Savaşı Kadınları kitabının yazılış ve yayın serüvenini anlatacağım.
1970’den beri Kurutuluş Savaşı üzerince, çalışmakta oluşumun nedeni, diğer ülkelerde gerçekleştirilen devrimler için aşırı bir hayranlık ve özenmeye karşı devrimci hareketimizin temellerini ülkemizde arama çabasıdır. Hâkim sınıflarımız için Kurtuluş Savaşı “vatan millet Sakarya” edebiyatı ile halkı soyma ve ona tahakküm aracı haline getirildiğinden aydınlar yerli kavramlara mesafeli duruyorlardı.
Tarihi yaratan biricik gücün halk olduğu gerçeğinden hareketle, Kurtuluş Savaşımızı başarıya ulaştıran asıl gücün bütün millette bağımsız ve özgür yaşama azmi ve kararı olduğunu görüyordum. Kurtuluş Savaşı, dipten gelen bir güçlü vuruştu.
Bundan ötürü daha Mamak Cezaevinde başladığım Kurtuluş Savaşı Günlüğü’nü yazarken bu savaşta toplumun çeşitli kesimlerinin aldığı rolleri de not etmeye başlamıştım. Köylüler, işçiler, öğretmenler, gençler, yedek subaylar, din adamları, gazeteciler, kayıkçılar, çocuklara varıncaya kadar… Bunlar üzerinde de tek tek çalışmaya niyetliydim.
Kurtuluş Savaşında kadın örgütlenmesi ve mücadelesi çok dikkat çekici boyuttaydı. . Aklımın ucunda bu konudaki belgeleri toplayıp kitaplaştırmak de vardı.
Buna o tarihlerde Cumhuriyet Kadınları Genel Başkanı olan Avukat Şenal Sarıhan vesile yarattı. Önce 23 Eylül 1996’de benden bu konuda bir bildiri istedi. 7 Kasım’da bu dernekte bir konferans verdim. CKD, kadın mücadelesinin bu en parlak dönemini kendisi için güçlü bir psikolojik dayanak kabul etti.
28 Ekim 2003’te CKD Giresun Şubesi, Valilik İl Özel İdaresince düzenlenen Cumhuriyet Bayramı etkinliklerinden biri olarak beni bu konuda konuşturdu. 9 Ocak 2005’te CKD, Ekin Radyo’daki programında bana bu konuyu anlattırdı. 20 Nisan 2005’te Kanal-A’da Seniha Balcı'nın yönettiği programda 45 dakika bu konuyu anlattım.
CKD Genel başkanı bu konuda bir kitap yazarsam bunu Çankaya Belediyesi’nin desteği ile yayımlayabileceklerini söyledi. 1 Temmuz 2005’te kitabı yazmaya karar vererek bili ve belge toplamaya başladım. Eylül ortalarında yazım ve düzeltmeler bitti. 28 Eylül’de metni CD’ye kaydederek Çankaya Belediye Başkanı Profesör Muzaffer Eryılmaz’a teslim ettim. Belediye 16 Kasım’da kitabı yayımlamaya karar verdiğini bildirdi. Kitap CKD yayını olacak ve kapağında “Çankaya Belediyesi’nin desteğiyle” kaydı konulacaktı.
TELİF HAKKI OLARAK NE İSTEMELİYDİM?
Kitap 5.000 adet basılacaktı. Ancak kitaba fiyat konulmayacaktı. Telif hakkı olarak kitabın üzerindeki fiyatın %10’u yazara verilirdi. Kitapçılarda bir araştırma yaparak bu hacimdeki kitapların ortalama 20 lira fiyat taşıdığını öğrendim. Bu hesaba göre bana 10.000 lira ödenmesi gerekirdi. “Bunun yarısını verseniz yeter” dedim ve 5.000 lirada anlaştık. Bunun 3.500 lirasını Belediye, 1.500 lirasını CKD ödeyecekti. Belediye bunun için bir sponsor aramaya başladı.
11 Şubat’ta da metinden çıkış alarak sekiz nüshasını Yunus Nadi Sosyal Bilimler Ödülü sekretaryasına postaladım. Kanal-B’de iki kez anlattım.
5 Mart 2006’da kitap beş bin adet olarak birinci hamur kâğıda basıldı. 7 Mart’ta Kanal-A’da yeniden bu konuyu anlattım. Çankaya Belediyesi, kendi çalışanları için bir imza günü düzenledi. Ben bu kadar hücuma uğrayan bir kitap görmedim! Çağdaş Sanatlar Merkezindeki kuyruğun sıkıştırmasından nerdeyse masa devrilecekti!
Kitap hakkında peş peşe tanıtımlar çıkmaya başladı. Fatsa Güneş Gazetesi, Milliyet’te Melih Âşık, Hürriyet’te Yalçın Bayer, Cumhuriyet’te Gülşah Durak, Cumhuriyet Kitap, Radikal’de M. Ali Kışlalı, Türkatak sitesi, Radikal Kitap, Aydınlık’ta Murat Arısoy, Irmak Zileli, Çağdaş Türk Dili’nde Hasan Arabacı, Damar Edebiyat dergisi, NTV-MSNBC sitesi, Cumhuriyet’te Işık Kansu, Berfin Bahar, Türk Dili’nde Nevzat Gözaydın, Cumhuriyet Bilim Teknoloji, Milliyet’te Hasan Pulur…
YUNUS NADİ ÖDÜLÜ
6 Haziran 2006’da Cumhuriyet’ten gelen telefonda, kitabın Yunus Nadi Sosyal Bilimler Ödülü’nü başka bir kitapla paylaştığım bildirildi. Bu, 1990'da Kurtuluş Savaşı Günlüğü'nün Afet İnan Tarih Araştırmaları ödülünden sonra kitaplarımdan ötürü aldığım ikinci ödüldü. Ertesi gün Ankara bürosundan gelen bir muhabir benimle bir röportaj yaptı. 20 Mayıs’ta eşimle birlikte Cumhuriyet’in İbrahim Paşa Sarayı'nda düzenlediği ödül törenine katıldık. Yaptığım konuşmada çalışmalarımda daima gerçeğe dayandığımı söyledim ve bundan sonra da öyle davranacağıma söz verdim. 22 Mayıs’ta Cumhuriyet, birinci sayfadan tören haberini verdi ve ödül kazanan kitapları tanıttı. O gün 18 kişi telefon ederek beni kutladı.
21 Haziran 2006’da Çankaya-TODAM yetkilisi kitabın bittiğini söyledi 5.000 adet ikinci baskı yapmak istediklerini ve bunun için ne kadar telif hakkı istediğimi sordu. “Hadi bu kaz 3.000 TL. olsun” dediysem de 1.500 lira vereceklerdir.
8 Haziran’da kitabın yeni baskısını yapması için Remzi Kitabevi’ne öneride bulunmuştum. Remzi, kitabın baskısını, Çankaya Belediyesi’nin elindeki kitapları piyasaya vermemesi koşuluyla kabul etti. Bunu bir yazıyla ben taahhüt ettim. 2007’nin Martında Remzi Kitabevi kitabı 2.000 adet piyasaya çıkardı. Cumhuriyet, Milliyet, Radikal, Vatan kitap eklerinde yarım sayfalık ilanlar yayımladı.
Özellikle bu tarihten sonra doğrudan doğruya kitabın konusuyla ilgili birçok konferans verdim. Radyo ve televizyon programlarına katıldım. TRT Trabzon (iki kez), TRT İstanbul, TRT Dış Yayın, Ankara radyoları, Kanaltürk’te konuştum.
Bursa Nilüfer Belediyesi her yıl bir kitap basarak kültür hizmetinde bulunuyormuş. 2009’da bu konudaki danışmana birkaç kitap önerisi yapmışlar. “Zeki Sarıhan’ın kitabını hiç tereddüt etmeden basın” demiş. Tabii bu bana onur verdi. Belediye kitaptan 6.500 adet basarak öğretmenlere 24 Kasım armağanı olarak dağıttı.
Yurdun birçok yerinde başta CKD şubeleri olmak üzere bazı kuruluşların düzenlediği etkinliklerde Kurtuluş Savaşı Kadınları’nı anlattım ve kitabı imzaladım. Çankaya belediyesi, bir süre bu kitabı yeni evlilere nikâh töreninde Şu Çılgın Türkler kitabıyla birlikte armağan etti.
50.000 BASKI NASIL YAPILDI?
2009’da yerel seçimler yapıldı. Çankaya Belediye Başkanı değişti. Yeni başkanın eski Belediye Başkanının sunuş yazısı olan kitabı dağıtmayacağını tahmin ederek ellerindeki bu kitabı imha etmek yerine bana vermelerini istemek amacıyla Belediye’deki TODAM ve Halklar İlişkiler müdürlüklerini aradım. Bana “Bu kitaptan bizde çok var” demezler mi? Rica ettim, kalan kitapları bir yerde topladılar. Gidip saydım, tam 11.500 kitap var. Hani ikinci beş bin de bitmişti! Bunlar nerden çıkmıştı? Kitapta kaydı bulunan basımevini aradım. “Kitabı başka bir matbaanın siparişiyle muhtemelen 50 bin adet bastıklarını söyledi. Ortada ne sözleşme ne fatura vardı. Zaman geçmiş, bunları bulmak da imkânsızlaşmıştı. Benden habersiz bu 50 bin baskının ücreti hangi sponsordan alınmış, hangi matbaacının cebine girmişti. Eski başkan Eryılmaz konudan haberi olmadığını söyledi. Belediye’den ayrılmış olan diğer yetkililere ulaşmak ise imkânsızdı. “Allah kahretsin!” diyerek işin peşini bıraktım.
Çözüm olarak Belediye’deki kitapların bir kısmını eve getirdim. Kalanını Ulusal Eğitim Derneği ile CKD arasında paylaştırdım. Bunların kapakları sökülerek yeni kapak ve kimlik sayfaları ile Ulusal Eğitim Derneği (5. Baskı diye), CKD damgalarıyla (6. Baskı ifadesi konularak) basıldı. Ancak bu dernekler dağıtım yapamıyor. Dolayısıyla kitap piyasada bulunmuyor. Onu katıldığımız kitap fuarlarında satıyoruz.
Fatsa Belediyesi’ne bir yazı yazarak bu kitabı ister bu haliyle, ister kapağını değiştirerek veya yeniden dizip basarak hemşerilerime dağıtılmasını önerdim. Yanıt bile alamadım!
En son olarak 2017’de Türk Tarih Kurumu’na başvurarak bunu ve Kuruluş Savaşı Gençliği’nin yeni baskılarını yapmalarını önerdim ki araştırmacılar ona erişebilsinler. Kitaplar incelenmeye gönderilmiş. Sonuç hakkında bilgi alamıyorum!
8 Mart bütün kadınlarımıza kutlu olsun!
