Komisyon üyesi ve CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin komisyonda enerji sektörlerindeki özelleştirmeleri, el yakan elektrik faturalarını ve enerji maliyetlerinin su faturalarına yansımasını Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’e sordu.  

Girgin komisyonda şunları söyledi: 

ENERJİ BEDELİ YÜZDE 330 ARTTI

“2021 yılında 1 kilovatsaat enerji bedeli ortalama 1,06 TL'yken 2022 yılında bir kilovatsaat enerji bedeli yüzde 330 artışla ortalama 4,56 TL olmuştur. Yerel yönetimlere bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin en büyük gider kalemi hâline gelen elektrikteki bu artış oranın su faturalarına her ne kadar aynı oranda yansıtılmamış olsa da geçim sıkıntısı çeken halkımızın içme suyuna ulaşımını zor ve pahalı hâle getirmektedir. 

İÇME SUYU TEDARİĞİNDE MALİYETLER DÜŞÜRÜLSÜN!

Halkın daha ucuz içme suyuna ulaşabilmesi ve içme suyu üretim maliyetlerinin azaltılması içme suyu tedariği sağlayan yerel yönetimlere bağlı içme suyu kuyuları ve bunlara bağlı içme suyu terfi istasyonları, atık su arıtma tesisleri ve bunlara bağlı atık su arıtma terfi merkezlerinin olabilecek en düşük tarifeden yararlanmasını sağlayacak abone grubuna dâhil edilmesini düşünüyor musunuz?

DÜNYA ENERJİ SEKTÖRÜNDE KAMULAŞTIRMAYA DÖNDÜ

Enerji sektöründe planlama son derece önemlidir ve sektörde kamunun temel aktör olarak yer alması gerekir. Son gelişmeler bu gerçeğin bir kanıtı niteliğinde olmuştur. Enerjinin halkımıza ve sanayiye ucuz, güvenli ve sürekli biçimde sağlanması açısından serbest piyasa işleyişinin ve özel sektörün yetersiz kaldığı ortaya çıkmaktadır. Dünyada Almanya ve İngiltere'de enerji sektöründe kamulaştırmalar yeniden gündemdedir. 

ÖZELLEŞTİRMENİN BEDELİNİ HALK ÖDÜYOR

Hâl böyleyken 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na enerjide yeni özelleştirme uygulamaları niye konulmuştur? TEİAŞ'ın halka arz yoluyla özelleştirilmesi ve bazı HES'lerin özel sektörü devredilmesi niçin tercih edilmektedir? Vatandaşın ve sanayicinin enerji faturaları el yakıyorken AKP iktidarında elektrik dağıtımında yaptığınız özelleştirmelerin hatalı olduğunu neden kabul etmiyorsunuz? Özelleştirilen bazı dağıtım şirketlerinin finansal açıdan dar boğazda olması sistemin aslında iflas ettiğinin göstergesi değil midir? 

Enerjide yanlış politikaların sonucu, bugün vatandaşın karşı karşıya olduğu yüksek faturalar ve sanayide enerji maliyetlerinin yükselmesidir. Yirmi yıllık iktidarınızda bu soruna çözüm bulmak bir yana, uyguladığınız politikalarla enerjide sorunların daha da artmasına neden oldunuz.

ÇOK ZAMANLI TARİFE KULLANICILAR ALEYHİNE İŞLİYOR 

Sayın Bakan, çok zamanlı elektrik tarifesine dair bazı sorularım olacak. Ülke genelinde çok zamanlı yani 3 tarifeyi tercih eden kullanıcıların abone grupları bazında sayıları nedir? Çok zamanlı tarife fiyatlarında yapılan değişiklik hangi ihtiyaçtan kaynaklanmıştır? Kullanıcılar aleyhine yapılan bu değişiklik kimlere fayda sağlamıştır? EPDK tarafından çok zamanlı tarife fiyatlarında kullanıcılar aleyhine yapılan değişiklikle bu tarife grubunu tercih eden özellikle mesken aboneleri, görevli tedarik şirketleri tarafından birim fiyatlar konusunda bilgilendirilmiş midir? Aboneler gerekli bilgilendirme yapılmadıysa bir anlamda kandırılmış olmuyor mu? Çok zamanlı tarifeyi tercih ederek elektrik şebekesinin "puant" saatlerinde oluşan yükü hafifleterek elektrik sistemine katkı sağlayan mesken aboneleri, uygulanan tarife yapısıyla âdeta cezalandırılmış olmuyor mu? Aynı apartmanda ve yan yana iki dairede komşu olan meskenlerden tek zamanlı tarifeyi tercih eden abone kademeli tarifeden yararlanırken diğerinin çok zamanlı tarifeyi tercih etmesi nedeniyle bu haktan mahrum bırakılması taraflar arasında ayrım yapılması anlamına gelmez mi?

LİSANSSIZ ÜRETİMDE İHTİYAÇ FAZLASININ SİSTEME BEDELSİZ AKTARIMINDA BAŞLANGIÇ TARİHİ NEDEN 2019? 

Sayın Bakan, ayrıca, lisanssız üretimde ihtiyaç fazlasının sisteme bedelsiz aktarımıyla ilgili de sorularım olacak. İhtiyaç fazlası üretimde sisteme bedelsiz aktarılması öngörülen kısım için lisanssız üretim başlangıç tarihi olan ikincil mevzuatın devreye giriş tarihi 2011 değil de neden 12/5/2019 tarihi baz alınmıştır? Üstelik 12/5/2019 tarihinden önce inşa edilen tesislerdeki üretimin neredeyse tamamı ihtiyaç fazlası olarak sisteme aktarılarak YEKDEM mekanizmasıyla ABD dolar/sent üzerinden ödemeleri yapılırken geçmişin bu kısmının göz ardı edilmesinin arkasında hangi nedenler vardır?

Geriye dönük uygulamayla kazanılmış hakların geri alınması hukuken sorun teşkil etmez mi? Yasal mevzuat düzenlemeleri doğrultusunda inşa edilmiş tesisler için geriye dönük olarak şartların değiştirilmesi yatırımcıların kamu idaresine karşı güven duygusunu sarsmaz mı? 12/5/2019 tarihinin baz alınmasıyla, bu tarihten önce ve sonra benzer yatırımı yapan gerçek ve tüzel kişiler arasında ayrımcılık yapılmış olmuyor mu?”

ELMA PARASI ELEKTRİK FATURASINA GİDİYOR

Girgin, ayrıca Ticaret Bakanı’na da Seydikemer’li üreticilerin talebini de gündeme getirmiş ve şunları sormuştu: 

“Seçim bölgem Muğla'nın Seydikemer ilçemizdeki 128 ortaklı Tarımsal Kalkınma Kooperatifinin soğuk hava tesisinde geçen yıl 10'uncu ay için gelen elektrik faturası 26 bin lirayken bu yıl 10'uncu ayı için gelen elektrik faturası 135 bin lira. Şu an tesiste 600 ton elma var ve bu tesisi sekiz ay çalışıyor. Elmanın neredeyse yarısı elektrik parasına gidiyor. Üreticiler "Kepenk kapatma noktasına geldik." diye isyan ediyor. Elektriğin ürün üzerinde doğrudan oluşturduğu fiyat artışına akaryakıt zamları ile nakliyeyi de eklediğimizde tüketici aşırı fiyatla karşılaşıp alım yapamaz duruma düşüyor. Üreticinin ve tüketicinin enerji fiyatlarından etkilenmemesi için ne gibi önlem düşünüyoruz?”