11 Eylül saldırılarının ardından "terörle mücadele" kapsamında 50 ülkeden 130 bin NATO askeri Afganistan'a konuşlanmıştı. Aradan geçen 13 yılın ardından NATO, Afganistan'dan çekilmeye hazırlanıyor ancak bölgede doğacak güvenlik boşlukları kaygıları arttırıyor.

Taliban'ın halen siyasal zemine çekilememesi ve Afganistan'daki aşiret yapıları arasında birlik sağlanamaması, ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin çekilmesinin ardından ülkenin 1989 yılında sona eren Sovyet işgali sonrasında yaşanan çatışma ortamına sürüklenip sürüklenmeyeceği sorusunu akıllara getiriyor.

Afganistan'ın halen 200 bin asker ve 150 bin civarında polisi bulunmasına, ABD'nin şu ana kadar Afgan güvenlik güçlerinin eğitimi ve lojistik desteği için yaklaşık 40 milyar dolar harcamasına rağmen nisan ayında yapılacak devlet başkanlığı seçimleri, 10 yıllık Karzai yönetiminin ardından gelecek yeni liderin sorunsuz bir ülke devralacağı anlamına gelmiyor.

Afganistan ve Pakistan'da Taliban militanlarına karşı operasyonlar devam ederken, son olarak Kabil'de yabancıların uğrak noktası olan Lübnan restoranına geçen ay yapılan saldırıda 21 kişinin hayatını kaybetmesi, 2014 sonrası dönemin sanıldığı kadar kolay olmayacağını bir kez daha hatırlattı.

"Afgan halkının dermanı kalmadı"

Afganistan'da kimi kanaat önderleri NATO güçlerinin çekilmesinin bölgeye barışın gelmesi için yeterli olacağı görüşünü savunurken, kimileri de 2014 sonrasının sanılandan çok daha çetin geçeceğini dile getiriyor. 

Konu ile ilgili AA muhabirine Pakistan'ın başkenti İslamabad'da katıldığı bir toplantının ardından değerlendirmelerde bulunan Afganistan Yüksek Barış Konseyi Sözcüsü Şahzade Şahid, şekli değişse de Afganistan'ın 35 yıldır savaş ortamında bulunduğunu belirtti.

Şahid, "Artık Afgan halkının dermanı kalmadı. Halk bu savaş sürecinin bitmesini istiyor. Eğer Afganistan’a yardım etmek isteyen varsa barış için, müzakere için bize destek versin" dedi.

Şahid, NATO'nun 2014 yılının sonuna kadar ülkeden çekilmesinin ardından kritik bir sürece girileceğini, Afgan halkının kendi aralarında bir anlaşmaya varamaması halinde savaşın devam etme olasılığının yüksek olduğunu söyledi.

Hükümet ile muhalif güçlerin mutlaka barışması gerektiğini belirten Şahid, şunları kaydetti:

"ABD, Afganistan’ı terk etse de etmese de Afganlar kendi aralarında anlaşmaya varamazsa  savaş devam edebilir. Bu yüzden Afgan hükümeti ile muhalefetin mutlaka barışması gerekiyor. Birbirlerine saygı göstererek, güvenerek birlikte devam etmeleri gerekiyor. Afganistan'da zaten savaş ortamı içerisindeyiz. 35 beş yıldır şekli değişse de bu ortamdan kurtulamıyoruz." 

"İsteğimiz Taliban'ın silahları bırakıp siyaseti katılması"

Taliban üyelerinin silahlı mücadeleye son vermelerini ve siyaset yapmalarını sağlamayı amaçladıklarını ifade eden Şahid, şöyle devam etti:

"Bizim de isteğimiz şu; Taliban silahlı mücadeleyi bıraksın, siyasi mücadeleye gelsin. Hükümet düzeyinde yer almak istiyorsa buyursun gelsin. Eğer oy alabilirlerse iktidara gelirler. Savaşla, insan öldürmekle bu meseleler çözülmez. Bizim isteğimiz Taliban olsun, Hizb-i İslami olsun gelsin hükümette yer alsınlar. Birlikte hareket edilsin. Önemli olan Taliban'ın silahları bırakıp siyaseti katılmasıdır. Siyasete başvursunlar oy alsınlar iktidara gelsinler. Ama bu silahlı mücadeleye son versinler."

Afganistan'da bazı çevrelerin yaklaşan devlet başkanlığı seçimi yerine geçiş hükümeti kurulması önerisinde bulunduğunu ancak bu ihtimalin mümkün olmadığını ifade eden Şahid, "Seçimden sonra Taliban eğer iktidardaki hükümet ile müzakere yapmak isterse yapacaktır. Ama artık seçimler çok yakın. Taliban ortak bir hükümet kurmak isterse çoktan gelmeliydi, konuşmalıydı. Ortak hükümet kurmak anlaşmaya varmak da zaten uzun bir süre ister ama seçimlere sadece iki ay kaldı. Bu formül için artık geç olduğunu düşünüyorum" diye konuştu.

"Amerikalıların Afganistan'ı terk etmesini istiyoruz"

Afganistan'ın 1992-1996 yılları arasındaki Başbakanı Ahmet Şah Ahmedzai ise NATO güçlerinin ülkeyi terk etmesinin ardından yeni bir iç savaş yaşanacağı görüşünü reddetti. 

ABD'nin öncülüğündeki koalisyon güçlerinin Afganistan'dan bir an önce çekilmesi gerektiğini belirten Ahmedzai, şöyle konuştu:

"ABD, inşallah bu yıl Afganistan’dan çekilecek. Ondan sonra Afganistan’da barış süreci başlayacak. Bu konuda adımlarımızı atmaya başladık ve olumlu neticeler alıyoruz. Bazı insanlar savaş çıkacak diye endişeleniyorlar. Bu endişeleri kesinlikle reddediyorum. İnşallah Afganistan’da bir diyalog süreci başlayacak. Şartlar şu an bu diyalog için uygun. Önemli olan işgalin sona ermesidir. Bu yüzden Amerikalıların Afganistan'ı tamamen terk etmesini istiyoruz."

Afganistan'da halen ISAF bünyesinde 15 Ocak 2014 tarihi itibariyle 49 ülkeden 58 bin 129 muharip asker bulunuyor.

Muhabir: Metin Aktas