Bosna'daki savaş döneminde Srebrenitsa'da komutanlık yapan Naser Oriç'in, Sırbistan yargı makamlarının kendisi hakkında uluslararası yakalama emri başvurusunda bulunacağına ilişkin AA'ya verdiği röportaj, Bosna Hersek'teki siyasi sahnede aralarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle uzun zamandır biraraya gelmeyen Boşnak siyasi liderleri aynı masaya oturttu.
AA'nın Oriç ile ilgili haberi yayınlanmasının ve bölge medyasında geniş yer almasının ardından, Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak Üyesi ve Demokratik Eylem Partisi (SDA) Genel Başkan Yardımcısı Bakir İzzetbegoviç, Dışişleri Bakanı ve Sosyal Demokratik Partisi (SDP) Genel Başkanı Zlatko Lagumciya ile Güvenlik Bakanı ve Daha İyi Bir Gelecek İçin Birlik (SBB) Başkanı Fahrudin Radonçiç, Srebrenitsa'nın "efsanevi komutanı" Naser Oriç, savaş kurbanları aileleri ve eski savaş komutanlarının da katıldığı bir toplantıda bir araya geldi. Sırbistan'ın Oriç'in tutuklanması için başlattığı girişimi konuştu.
Uzun zamandır aralarındaki siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle bir araya gelmeyen Boşnak siyasi liderler, başkent Saraybosna'daki Cumhurbaşkanlık binasında gerçekleştirdikleri toplantıda, savaş zamanında Bosna ordusunda görev yapan Boşnak komutanlar hakkında Sırbistan tarafından talep edilen uluslararası yakalama emrine karşı Boşnak komutanlara hep birlikte sahip çıktı.
-Oriç bir daha yargılanmayacak, özellikle Sırbistan'da yargılanmayacak
Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak Üyesi Bakir İzzetbegoviç, toplantının ardından düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, Sırbistan yönetiminin komutan Naser Oriç, Hakiya Meholyiç, Amir Mehmedoviç, Smayo Manciç ve Nuriya Husiç hakkında, "sivillere karşı yaptıkları suçlardan dolayı" uluslararası yakalama emri talebinde bulunduğunu hatırlatarak, Sırbistan yargı makamlarının böyle bir başvuruda bulunmasının, iki ülke savcılıkları arasında imzalanan işbirliği protokolüne aykırı olduğunu ifade etti.
İzzetbegoviç, "Bosna Hersekli vatandaşların iade edilmesini istemek için, Sırbistan'ın yasal bir hakkı yoktur, ayrıca ahlaki temeller konusunda da hakkı yoktur. Buradan anlaşılan, 1992 ile 1995 yılları arasında yaşanan gerçek göreceleştirilmek isteniyor. Bosna savaşı ve soykırım mağdurlarına baskı yapılıyor. Diğer taraftan, Bosna Hersek'in doğusundaki Podrinye bölgesinde 20 binin üzerinde Boşnak katledildi, ancak bu 20 bin kişinin öldürülmesinden sorumlu olanlar neredeyse hiç cezalandırılmadı" diye konuştu.
Komutan Naser Oriç'le ilgili Lahey Mahkemesi'nde gerekli soruşturmanın yapıldığını ve sona erdiğini hatırlatan İzetbegoviç, Oriç'in aynı suçlardan dolayı bir daha yargılanmayacağını, özellikle Sırbistan'da yargılanmayacağını vurguladı.
İzzetbegoviç, şunları kaydetti:
"Sırbistan'ın, vatandaşlarına ve savaş sırasındaki savuncularına karşı baskı yapmaması için Bosna Hersek gereken önlemleri almalıdır. Ülkemiz kendi vatandaşlarını iade etmeyecek, bu konudaki işbirliği protokolümüz de son derece net ve açıktır. Suçlu olanlar mutlaka ceza alacaktır. Eğer delileri varsa, onları Bosna Hersek yargı makamlarına teslim etsinler. Bosna Hersek yönetimi kendi vatandaşlarını korumak için gereken mekanizmaları bulması lazım. Bu açıdan bir fonun kurulmasını isteyeceğim, bu şekilde daha etkili bir şekilde insanlarımızın arkasıda durabileceğiz."
-Suçlara adaletle cevap verilmesi lazım
Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Zlatko Lagumciya da buradan göndermek istediklerin mesajın, "devletin her masum insanını koruması gerekiyor" olduğunu belirtti.
Lagumciya, "Devlet suçlara adaletle cevap vermesi lazım. Bu tür olayların tekrarlanmaması için elimizden ne geliyorsa biz yapacağız. Bu utanç duyulması gereken aranma listesinde bulunan üç kişiden birinin cesedi Sırbistan'da gömülü olarak bulundu. Tüm ülkelere artık bu şekilde işlerin yürümeyeceğini bildirmenin zamanı geldi. Biz bunu Sırbistan yetkililerine de aktaracağız" dedi.
Bosna Hersek vatandaşlarını uluslararası hukuk ve protokolleri dışında kimsenin yakalamaya hakkı olmadığını da dile getiren Lagumciya, "Burada bulunan tüm insanlar, ben de dahil, bu devlet tarafından korunması hakkına sahiptir" diyerek, Sırbistan makamlarına, suçlu ile kurbanları eşleştirmeye değil, adaletin yerini bulması için işbirliği yapma çağırısında bulundu.
-Sırbistan "Ganiç" ve "Divyak" olaylarından ders almadı
Bosna Hersek Güvenlik Bakanı Fahrudin Radonçiç de "Büyük Sırp aklının" Bosna Hersek'in eski Devlet Başkanı Yardımcısı Eyüp Ganiç ve Bosna Hersek Ordusu'nun Sırp asıllı eski generali Yovan Divyak olaylarından ders almadığını vurgulayarak, Bosna Hersek yasalarının bu konuda çok açık olduğunu dile getirdi.
Radonçiç, "İstenilenlerin yasal olarak uygun olması için öncelikle bizim Bakanlığımızdan onay alıanması gerekiyor, ki biz bunu asla yapmayacağız. Ayrıca, hiç kimse hiş bir şekilde soykırım kurbanlarını, yasal yollar dışında, tehdit edemez. Biz Sırbistan ile iyi ilişkileri geliştirmek istiyoruz, ancak bu ilişkiler bizim vatandaşlarımızı, vatanseverlerimizi korkutmakla olmaz" diye kaydetti.
Toplantıya katılan komutan Naser Oriç de yaptığı açıklamada, Bosna Hersek'in vatandaşı olarak, tekrar yargılanması söz konusu olursa buna hazır olduğunu belirterek, ancak savaş saldırıcılarının kurumlarında değil, bizim kurumlarda yargılanmaya hazırım" dedi.
Muhabir: Kemal Zorlak, Meral Balota