53 yıl önceden kalan bir belge:
İTÜ TALEBE BİRLİĞİ BAŞKANI HASAN YALÇIN
GAZİ EĞİTİM ENSTİTÜSÜNÜ MİTİNGE ÇAĞIRIYOR
Belge, bir mektuptur. İstanbul Teknik Üniversitesi Talebe Birliği Başkanı Hasan Yalçın imzasını taşımaktadır ve 5 Ekim 1967 tarihilidir. Talebe Birliğinin patentini taşıyan A-4 kâğıdına yazı makinesi ile yazılmış mektubun sayı, hitap kısmı olan Gazi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü ve tarih elle doldurulmuş, imza da elle atılmıştır. İmzanın altında Birliğin mührü de vardır. Kâğıdın sol tarafında Birliğe bağlı Cemiyet adlarını taşıdığı anlaşılan 6 satırda “Fakültesi” ibaresi okunabilmektedir.
Mektup (veya yazı) Gazi Eğitim Enstitüsünde nasıl bir işlem görmüştür? Sol altta düşülen nota göre yazı “Müdürlüğe sunulmuş, altında da bir paraf ile “Dosya sak.” (Dosyasında saklansın) ibaresi yer almaktadır.
“ALTINCI FİLOYA KARŞI OTURMA MİTİNGİ YAPACAĞIZ”
Mektubun meni şöyledir:
“Sayı 3951
Sayın Gazi Eğ. Ens. Md. 5 Ekim 1977, İstanbul
Türkiye’yi bir işgal ülkesi durumuna getiren Amerikan 6. Filosunun şehrimize gelişi üzerine 7 Ekim 1967 Cumartesi günü Dolmabahçe alanında saat 8.00’den başlayarak bir oturma mitingi düzenlemiş bulunuyoruz.
İstanbul Teknik Üniversitesi Talebe Birliği, İstanbul Teknik Üniversitesi Teknik Okulu Talebe Birliği’nin ortaklaşa düzenlediği bu miting, hiçbir zaman bir partiye hizmet amacı gütmemektedir. Ancak emperyalizmi topraklarından yarım önce silah zoruyla kovarak dünya geri kalmış ülke halklarına önderlik eden Türk Ulusunun yatak odalarına kadar girmeye cüret eden Amerikan emperyalizm(in)e artık tahammülü kalmamıştır.
Onun için bu mitingde, hangi partiden ve hangi ideolojiden olursa olsun bütün milliyetçi güçlerin bir araya gelmesini dilemekteyiz.
Mitinge katılarak Türk halkının ulusal direnişi yanında yer alacağınızı umarız.
Saygılarımla. Hasan Yalçın
İ.T.Ü.T.B.Başkanı”
6. Filo’ya karşı bu eylem, gençliğin ilk eylemlerinden biridir. Dünya 48 sitesinin 6. Filoya karşı gençlik eylemlerini derlediği makaleye göre bu mitingin sonucu şöyle olmuştur:
“Ekim 1967'de 6. Filo Türkiye'ye gelecekti. Gençlik günler öncesinden hazırlandı Filo'nun gelişine. İTÜ, Yıldız Teknik ve ODTÜ Talebe Birlikleri, 7 Ekim 1967'de Amerika'yı protesto eden ve karaya çıkışlarını engellemeyi amaçlayan bir miting düzenlediler. Geç saatlere kadar beklendi fakat 6. Filo'dan tek bir Yankee bile Dolmabahçe'den karaya çıkmaya cesaret edemedi. Sabah Dolmabahçe'den karaya çıkması planlanan Filo komutanı Koramiral William İ. Martin de korkudan çıkamamıştı. Bir helikopterle Amerikan konsolosluğuna gidip aynı biçimde gemisine dönmüştü.”
Biz belgemizi yorumlayacak olursak: Gazi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğüne hitaben yazılmış bu çağrı, onun öğrenci derneğine duyurulması amacını taşımış olmalıdır. Müdürlük tarafından bunun yapılması beklenemezdi fakat İTÜ Talebe Birliğinin Amerikan emperyalizmine karşı en geniş birliğin oluşturulmasına çalıştığı açıktır. Müdürlüğün de mektubu çöpe atmayıp koruması da ilginçtir.
Mektupta yer alan “…bu miting, hiçbir zaman bir partiye veya ideolojiye hizmet amacı gütmemektedir” ibaresi, o dönemde Türkiye İşçi Partisinin etkisinde bulunan gençlerin üzerlerine gelecek savuşturma çabası kadar, en geniş cepheyi oluşturma çabası olarak da yorumlanabilir. Miting vesilesiyle “bütün milliyetçi güçlerin bir araya gelmesini dilemekteyiz” cümlesi, hem bu niyeti pekiştirmekte, fakat aynı zamanda 1967 gençliğinin henüz kendi dilini yaratma aşamasını tamamlamadığını düşündürmektedir. Çok geçmeden bu gençlik Amerikan emperyalizminden yana tavır alan hem ülkücü milliyetçilerle, hem İslamcı muhafazakârlarla karşı karşıya gelecek, kendi ideolojisini bunlardan ayırarak Marksizm-Leninizm düşüncesinde karar kılacaktır. Mektupta imzası olan Hasan Yalçın’ın politik yaşamı da bunu doğrulamaktadır.
Bu belgeyi, 68 gençliğinin 1967 yılındaki tutumu ve politik dilini yansıttığını düşünerek yayımlıyoruz. Onu bana, Gazi Eğitim Enstitüsü Müdür Yardımcısı olduğu dönemde kapsamlı Gazi Eğitim Enstitüsü kitabını hazırlamak için okul arşivi üzerinde çalışmış olan Dr. Niyazi Altunya vermişti.(9 Mayıs 2020)